Олди-сотди бу САНЪАТ

Ассалому алайкум Дўстлар! Бугун ёзмоқчи бўлганим савдо сотиқ одоби ва амаллари ҳақида, ҳа я мен қоғозга туширган фикрлар Устозларни иқтибосларидан ташқари қолган қисми фақат шахсий фикрларим бўлиб, бу фикрларим тўғри экан деб ҳеч кимга мажбурлаб сингдириш ниятим йўқ, хато камчиликлари бўлса кечиргайсиз деган умиддаман.

Ўзимни ҳозирги фаолиятим яъни Суғурта ташкилотида ишлаш жараёним бу профессионал СОТУВ деб биламан. Шу соҳага кирганимга мана озми кўпми 15 йил бўлибди, шу йиллар ичида на сифатини, на моддиятини ушлаб бўлмайдиган суғурта хизматларини (товарларни) сотишга ҳаракат қилиб келаяпман. Товар ва хизматларни сотишда ҳам сотиб олишда ҳам ўз этикаси, тартиб қоидаси бор деб биламан. Пайғамбаримиз алайҳиссолату васаллам айтганларки: «Ростгўй, садоқатли, ишончли, ҳалол савдогар пайғамбарлар, сиддиқлар ва шаҳидлар билан баробар бўлади» деганлар. Биз ҳар кунги ҳаётмизда ҳар куни, ҳар соат дўкондан, бозордан, интернетдан нималарнидир сотиб оламиз ёки сотишга ҳаракат қиламиз. Ўзбекистондаги сотув жараёни ёки сотиб олиш жараёнида кўп ҳолатлар ва ҳатти ҳаракатлар тўғри эмас деб ўйлайман. Оддий бозорга чиқсангиз ҳам сотувчилар маҳсулотини сифатини мақтаб сотишга, сизнинг эҳтиёжингизни сезиб сизни оғдиришга ҳаракат қилишмайди, аксинча шу маҳсулотдан бор йўғи 1000 сўм пул қолиши, солиқчига, бозорчига тўловларни тўлагандан кейин яшаш ҳам қийин бўлиб кетаётганлигини айтиб нолиб қолишади. Айниқса ҳозирги Пандемия шароитида аксарият сотувчиларимиз ётиб қолгунча отиб қол тартибида иш кўришмоқда, маҳсулот танқислигини ҳисобга олиб нархларини анча кўтариб олишган. Бу савдо маданияти эмас деб ўйлайман. Энди юқоридаги ёзганим СУҒУРТА хизматларини (полисларини) сотиш бу профессионал бизнес деганим бўйича икки оғиз сўз: Аслида китобида шундай ёзилган ўзи, ҳаётда ҳам шундайми? Банк молия Академиясида таҳсил олганимизда Устозимиз сотув усулларининг турлари кўп деб айтардилар. Биз суғурта менежерлари эса маҳсулот сотишнинг бор йўғи бир ёки иккита усулини биламиз холос. Мана шу нарса бизга панд беради. Ҳозирда суғурта бозорида нархини арзон қилиб сотиш авжида ёки бор товоғим кел товоғим усулида сотиш янаям авжида (бу гапимни суғуртачилар ва банкирлар тушунишди деб ўйлайман). Бу усуллардан фойдаланаётган менежерлар билан суҳбат қилганимда рақобат кучлилигини баҳона қилишади, мени ўйлашимча эса бизда рақобатни “Р” ҳарфи ҳам йўқ ҳозирча, мижозларимиз эса 34 миллионта Ўзбекистон аҳолиси ва 1 миллионга яқинлашиб қолган автомобиллардир. Биз мижозларни эҳтиёжидан келиб чиқиб ҳаракат қилишни билмаяпмиз холос.

Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу: «Бизнинг бозоримизда тижорат илмини билмаганлар савдо қилмасин», деганлар. Шундай экан тижорат-савдо маданиятини юқори чўққига олиб чиқишимиз керак яъни “Сотиш бу САНЪАТ” деб қарашимиз керак. Бунда нималар қилишимиз керак:

1. Авваламбор Исломда олди-сотди ҳақида нималар дейилганини ўрганишимиз зарур.

2. Сотув бу пулни олиш дебмас балки мижозни товарга ёки хизматга бўлган эҳтиёжини қондириш деб тушуниш керак.

3. Мижоз сифатида ҳам муомалага киришганимизда сотувчини рози қилишимиз зарур (П.С. бир дўстим айтиб берганди, бозорга борганимда сотувчиларга айтилган пулдан ҳеч бўлмаса 500 сўм кўпроқ бераман деб, бу мажбуриймас J )

4. Фарзандларимизни ёшлигидан савдо одобига ўргатишимиз зарур.

5. Традицион яъни одатий сотув усулларидан ташқари яна нималар таклиф қила оламан деб ўйлаб кўришимиз керак.

6. “Сотувлар техникаси” ҳақидаги адабиётларни ўқиш керак.

7. Ва энг муҳими Автомобилингизни Суғурта қилдириб қўйинг. 😊 

Н.Муҳаммадиев.

Read more »

“Ўзбекчилик” – бу вирус (ми)?

 

Ассалому алайкум Дўстлар, бугун сизлар билан баҳам кўрмоқчи бўлган фикрларим бу ҳаммамиз кўп ишлатадиган, кундалик турмушимиздаги барча ҳаракатларга бир сўз билан шундай номлаб олганимиз “ЎЗБЕКЧИЛИК” ҳақида. Бу сўзни ишлатилиши яъни ҳаётда қўлланилиши бўйича кўп ҳолларда мен норози бўламан. Нега деб сўрашингиз мумкин, тушунтиришга ҳаракат қиламан. Ўз фикрларимни баён қилишдан олдин ҳаммангизга бир савол бермоқчиман: “Ўзбекчилик” деганда нима ёки қандай муносабат, ёки қандай ҳаракат кўз олдингизга келади. Ўйлаб олдингиз а? Энди бу сўз ҳақида ўзимни хулосаларимни ёзсам, юқорида айтган сўзни эшитганимда мен 400-500 кишилик тўйлар, болаларига едирмай ичирмай эконом қилинган пуллардан 50-100$ туёна беришлар ва шу туёнани қайтишидан умид қилиш, 

бирон бир давлат идорасига бориб ишимиз тезда ҳал бўлмаётган бўлса дарров озроқ пул қистиришга ҳаракат қилишимиз (“ўзбекчилик” деб қўямиз яна), бутун дунё олимлари осмонга ракета, сунъий йўлдош учираётган бир пайтда биз ўзимизда Равшан сотиб олган янги мошинасига ўрнатган мэжиккари ёки балон шинасини таҳлил қилишга тушиб кетишимизни тушуниб қолибман (П.с. булар ҳаммаси шахсий фикрларим, сизлар бошқача ўйлашингиз ҳам мумкин). Мен бу даражага қандай келиб қолганимиз ҳақида кўп ўйлайман ва қўйидаги хулосаларга келдим:

1. Баъзида шундай сўзлар қулоғимизга чалиниб қолади “Биз 70 йил давомида рус мустамлакаси қўлида эзилдик, янчилдик ва қийналдик, ўзлигимизни йўқотдик”. Йўқ дегим келади шу жойига. Биз руслар келишидан олдин ҳам МИЛЛАТ сифатида тўлиқ шаклланиб олмаган эдик, Биз юртимизни русларга ўзимиз қўлимиз билан жангсиз топширганмиз (кичик кичик жангларни ҳисобга олмаганда). Биз ҳозир ҳам МИЛЛАТ сифатида шаклланмаганмиз, кундалик ташвишлар билан еламиз, югурамиз кунни кеч қилиб уйга ишдан чарчаб келган одам расмини ясаб борамиз. Ўзимиздаги камчиликларни осонгина қилиб “ЎЗБЕКЧИЛИК”ка тўнкаб қўя қоламиз. Хуллас биринчи хулосам “МИЛЛАТ” сифатида тўлиқ шаклланиб улгурмаганмиз.

2. Халқимизнинг асосий қисми Ислом динига эътиқод қиладию, Диндан саводимиз хаминқадар. Иккинчи хулосам “Динимиздан анча узоқлашиб кетганмиз”

3. Бошимизни оғритишни ҳоҳламаймиз, Дангаса одамман (ҳамма эмас, лекин кўпчилик). Бунга сабаб қилиб ўйлашимча ота боболаримиз ўтроқ тарзда ҳаёт кечиришгани (чорва учун янги яйловлар қидиришга хожат бўлмаган) ва юртимизда дарахтдан тушган мевани уруғидан ҳам яна янги кўчат ўсиб чиқиб ўз ўзидан мева солиши яъни табиатимиз қулайлиги деб биламан. Учинчи хулоса “Масалага чуқур ёндашмаймиз, нимаики иш қилсак юзаки қиламиз.”

4. Доим кимнидир биз ҳақимизда нима деб ўйлаши ҳақида қайғуриб юрамиз. Қариндош уруғларни, ака укаларни қариндошлик алоқаларини кўзбўямичилик учун биринчи ўринга олиб чиқиб олганмиз, ҳа кўз бўямачилик ва кўз кўз қилиш учун. Тўртинчи хулосам “Ўзимиз билгандай яшамаймиз”.

Ва ҳоказо ҳоказо.... Энди сўрарсиз юқоридаги хулосачаларни “Ўзбекчилик”ка нима алоқаси бор деб, алоқаси бор деб ўйлайман, мана шу қисман ёзганим хулосаларга ўхшаш вазиятлардан ўзлигимизни ясаб олганмиз, шу бизнинг ҳаётимиз, шу бизни асосий вазифамиз деб ўйлаймиз.

Энди постимни мавзусига қайтсам, хуллас ҳозирги “Ўзбекчилик” бу вирус, коронавирусдан ҳам хавфли вирус, Корона билан курашсак Худо насиб қилса бир йилда узоғи икки йилда қутулсак керак, лекин юқорида ёзганларим “Ўзбекчилик” билан ҳозир курашни бошласак ҳам натижаси 5 йил 10 йилсиз кўринмайди, демак бу вирус жуда хавфли ВИРУС, таг томирларимизга сингиб кетган ВИРУС. To be continued.

Н.Муҳаммадиев.

Read more »

Жиззах сафари

Курсдошлар таваллуд кунларини биргаликда нишонлаш одатга айланиб бўлган. Шукуров ва ўзимни навбатимиз келганда биргаликда - эсда қоларли тадбир бўлсин деб, Зоминда нишонлашга келишдик. Тошкентдан Низом,Акмал, Жамшид ва камина бўлса, Қаршидан Хуршид, Илхом ва Тўлқинлар келишадиган бўлишди.
Аввало Тошкентдан келган жамоа нонуштага енгилгина тамадди қилиб оладиган бўлдик. Нонуштага Зомин сарёғи-ю, асали ва юпқаларигача олдик,

аммо кабоб ҳиди анқиб турган масканда бир сихдан кабоб танаввул қилмаслик, умуман тўғри келмади бизларга. Келаётганлар бизни кечирсин деб

Бир сихдан кабобга буюртма бериб юбордик, ким нима деса десин аммо тоғда ўт улан еб улғайган қўзининг гўштидан бўлган кабоб каби лаззатли кабоб ҳали емадим. Камина рейтингида Зомин кабоб айни пайтда биринчи ўринда турибди

Биз бу ерда кабобхўрлик қилиб турган пайтда Хуршидлар лолақизғалдоклар орасида эсдалик учун расмга тушиб туришган экан.

Йигитлар етиб келишгандан сўнг ажойиб суҳбат бошланди, қўйидаги расм шу жараённи чиройли ифодалаган.

Устози шогирд кабобчиларни кабобини синовдан ўтказиб, Зомин қайдасан деб йўлга тушдик.
Лекин шу куни Селфи деган расмларни энг ажойибларини тарих учун амалга оширдик.

умуман расмлардан кўриниб турганидек ажойиб сафар бўлганди, ҳозир ёзаяпману ўзим ҳам мазза қилаяпман. кайфият жуда аъло эди шу куни. Зомин тоғи арчазорига кириб бироз тоза ҳаводан роҳатланиш таклифи Хуршиддан тушди, ростдан мазза қилдик. 

Айтгандай тепага тоғга кутарилишда Низом ва Илхомжонларни "олдига тушадиган" киши бўлмади.

Кечга эса Зомин тоғлари ёнбағридаги қишлоқлардан бирининг хонадонларида мехмон бўлдик, биз учун ажратиб берилган хоналарда ажойиб суҳбатлар қилдик. Кечагина ташвиши йўқ болалар бугун рўзғор бошлиқлари ва табиийки рўзғордан ажратиб дўстлар билан бирга эҳҳҳҳҳ бир вақтлар каби гангур гунгур қилиб ётишлар анчадан бери бўлмаган эди. Мазза қилдик, ҳазил ҳузуллар чиройли суҳбатларга уланиб кетди. Кичикроқ қўзи суйдириб олгандик, 3-4 хил таом тайёрлатдик.

Кечги таом пайтида бир қизиқарли ҳолат бўлганди афсус расмга олишни имкони бўлмаганди, аммо машҳур комедияда бу ҳолат бор, Жамшид ва Илхом шундай таомларда анаву йўқда деб бармоқларини худди қўйидаги расмдаги каби уриштиришди, роса кулгу бўлганди.

Нонуштага Зоминнинг қозон патирини тайёрлаб беришди, тайёрланиш жараёнида иштирок этдик.

Қайноққина патир устига Зомин сарёғидан қўйиб беришар экан, буғи чиқиб тўрган кўк чой билан хўп ажойиб ейишли бўларкан.

Нонушта қилиб бўлгач битта селфи расмга тушдигу хайрлашдик.

Қаршига кетаётган дўстларимиз, Самарқанднинг нўхатли таомида тушлик қилишган экан.

Бу каби сафарларни бошқа вилоятларга ҳам уюштиришга келишиб олдик ва насиб тез кунларда амалга оширамиз.

Read more »

Акмал Остонов домламиз

Хуршид яхши анъанага кул урди, каердан булса хаммамизга оид расмларни юбораяпти. Суръатда Акмал Остонов домламиз.

Read more »

UMSдан расм

Бугун шу расмни Хуршид жунатган экан. Узимга роса ёкди, сабаби хушкайфият расмдан барк уриб турибди. Хамманинг юзида самимий кулгу.

 

Read more »

Тошкентни энг яхши шашлиги излаб

4 Азамат Тошкентни энг мазали шашлигини излаб йулга тушдик. Руйхатда биринчи уринда Хасти Имом мачитининг оркасида махаллада тайёрланадиган шашлик эди. Бориб татиб курдик. 10 Баллик  системада бахоласак 4 бал куйдик.

Read more »

Акмални Спаркини "Ювган" кунимиз

Акмал якинда Lacetti сини Спаркка алмаштирган эди, анчадан бери киммат деб эшитиб юрган бир масканга Акмал бизларни таклиф килди. Рости кузимиз кувнади-ю, аммо узимизни жайдарича гушт пишириладиган жойлардан куймасин экан. Акмални табриклаймиз ва илохим Мерседес/Малибу машиналарини олган зийфатларида утирайлик. Зеро машинани олиб маникимас кушнимники деб турмади.:))):)

Read more »

Карши сафари тафсилотлари

Хар сафар мехнат таътилида Каршига борганимда у бу иш билан чалгиб деярли режалаштирган ишларни ярмини хам кила олмас эдим, Шу сафар кулинар режаларни хаммасини уддаладик деса хам булади. Шукуров Савани гушти Савани деб юрарди уни хам синовдан утказдик- Илхомга пахта куйишга ухшамасинда Илхомни гушти ва чипсиси лаззатлирок мани наздимда. Майли бир йусинда бошласак.
Аввало тана дашномларга колмайлик деб камина хак бериши билан бошлади биринчи утиришни.

Орада бир Хура билан Play Station 3ни синаб хам курдик Шукуровни уйида, галбарский тайёрлаб.

Уйда болаларга Боха акани стилида шашлик хам тайёрлашга улгурдим.

Тулкинни хакбердисида хам катнашдик.

Савани чойхонасида 

Тошкентлик мехмонлар келиб колишганди,  Илхомни чойхонасида хак бериб юбордим уларга хам, Каршиликларни мехмондуст эканлигини исботлаш учун.

Уртада бир каминани хам Куконча ошга олиб боришди.

Бир суз билан айтганда поездка удалась.

Read more »